Op 29 oktober 2013 is de Hema begonnen met een notariële dienstverlening waarbij samenlevingscontracten en testamenten aangeboden worden voor maximaal €125 per akte. Hema biedt hiermee een tweetal zeer gestandaardiseerde notariële akten, waarbij bij de eerste de beste afwijking van de standaard verwezen wordt naar een notaris. De standaard akten worden uiteindelijk door een hieraan meewerkende notaris verleden en geregistreerd en of bewaard.

De koninklijke notariële beroepsorganisatie (KNB) is hiertegen in verzet gekomen omdat zij vreest dat de notaris onvoldoende zeggenschap en regie over het maken van de akte zou hebben, zijn of haar zorg- en geheimhoudingsplicht zou schenden door informatie met Hema te delen, en met name de cliënt te weinig ruimte te geven om zijn of haar eigen wil kenbaar te maken.

De Hema-notarisservice raakt een gevoelige snaar in de notariële wereld: is het maken van samenlevingscontracten en testamenten maatwerk, of in hoge mate standaardwerk? In de notariële wereld wordt veel met gestandaardiseerde modellen voor akten gewerkt, en de een zal deze vraag daarom anders beantwoorden dan de ander. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat elke akte daarom een standaard verhaal is: in de meeste gevallen zal afgeweken moeten worden van een gestandaardiseerd uitgangspunt. Bijvoorbeeld omdat er kinderen zijn, of omdat een van de partners vermogen in het buitenland heeft.

De KNB is direct na de start een procedure gestart om aan de rechter te vragen zich hierover uit te spreken. In eerste aanleg heeft de kamer voor het notariaat in het ressort Amsterdam (op 2 oktober 2013  ) gesteld dat de Hema notaris service doorgang mocht vinden. Op 16 juni 2015 heeft de Notaris- en gerechtsdeurwaarderskamer van het Gerechtshof in Amsterdam deze beslissing bekrachtigd waarbij de Hema nu pas echt met haar dienstverlening kan beginnen.

Brengt dit nu een revolutie in de notariswereld? Dat lijkt niet heel waarschijnlijk. Voor een samenlevingsovereenkomst tussen twee jong volwassenen zonder kinderen, zonder huis en zonder buitenlandse connectie zoals een buitenlandse nationaliteit of buitenlands vermogen, is dit een aardige optie. Voor €125 krijgen deze Hema cliënten een concept akte per email thuisgestuurd. Daarna neem de notaris die zijn of haar medewerking aan de Hema verleent contact op voor een afspraak om de akte ook daadwerkelijk te tekenen. Daarvoor zullen de Hema cliënten alsnog – mogelijk het hele land door – moeten reizen en de notaris in persoon zien. Immers, notariële samenlevingsovereenkomsten en met name testamenten moeten nog altijd in het bijzijn van de notaris verleden worden.

De meeste van ons blijven echter aangewezen op het maatwerk dat een notaris kan bieden. Een testament waarbij bepaalde goederen aan de kinderen worden nagelaten of een samenlevingsovereenkomst waarbij ook bepaald wordt hoe pensioenrechten verdeeld moeten worden, vereisen allemaal een interventie van een (kandidaat) notaris. Ook deze zaken zijn niet heel ingewikkeld, er bestaan immers model clausules om toe te voegen aan de respectievelijke samenlevingsovereenkomst of testament, maar vereisen net wat meer voorlichting aan de client en kunde van de notaris.

Pas waneer het gaat om samengestelde gezinnen of een familie met een behoorlijk vermogen, zal de notaris echt maatwerk leven en bijvoorbeeld door middel van estate-planning ervoor proberen te zorgen dat het vermogen binnen de familie blijft, etc.

Een echte revolutie is de Hema notaris daarom niet. Om het echt goed te doen zullen eerst de regels aangepast moeten worden waarbij iedereen altijd fysiek naar de notaris moet, en dat is nu juist belangrijk in het kader van de rechtszekerheid die de notaris dient te waarborgen (bent u wel echt wie u bent). In andere landen wordt geëxperimenteerd met e-identiteitskaarten en kaartlezers voor de computer thuis. In Nederland zou DigID zou mogelijkerwijs een uitkomst hiervoor kunnen bieden. Pas als ook dit gedeelte van de notariële dienstverlening zich naar de online-wereld zou verplaatsen, komt een rustige revolutie op gang.