Wetenschapsagenda februari 2010

“Genetics in the news; studying the effects of Mass media genetic health messages on health cognitions and behaviour”

De maatschappelijke waarde van technologische toepassingen van genetica, zoals genetische screening, kan enorm worden verbeterd door het publiek hierover voor te lichten. Massacommunicatie is echter te algemeen en kan hooguit wijzen op mogelijke individuele verschillen in DNA structuur. Massamediale boodschappen over genetica leiden veelal tot ontkenning van vatbaarheid en motiveert niet om ongezond gedrag the veranderen. De massamedia lijken door het ontbreken van persoonlijke relevantie daarom niet het ideale communicatiekanaal om op basis van genetische informatie preventief gedrag te bevorderen. Gerichte communicatie waarin uitleg over de betekenis van de boodschap voor de ontvanger en additioneel advies over leefstijlveranderingen wordt aangeraden.

Trefwoorden:

genetica, massacommunicatie, preventie

“Politics of Provision; the co-production of Genetic technologies and health care arrangements in Germany, the Netherlands, and the United Kingdom”

Niet iedereen krijgt genetisch onderzoek waarin erfelijke aanleg voor ziekte vastgesteld kan worden, vergoed door de zorgverzekeraar.

Dit proefschrift onderzoekt hoe de selectie voor deelname en vergoeding in Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk plaatsvindt. Het blijkt dat verschillen in de organisatie van zorg en de houding ten opzichte van genetica er toe leiden dat in deze landen verschillende criteria gehanteerd worden. In Nederland bijvoorbeeld zijn de criteria gericht op het dekken van diverse patiënten en risicogroepen, terwijl het Verenigd Koninkrijk een zo groot mogelijk percentage van de totale bevolking wil bereiken. Uitsluiting van onderzoek heeft dan vooral te maken met de manier waarop zorgstelsels met nieuwe technologieën (als genetica) omgaan. Reden voor een brede politieke discussie over de vergoeding van nieuwe zorgtechnologieën.

Trefwoorden:

genetisch onderzoek, zorgstelsel

“Herordening van het sacrale. Religie, ethiek en zorginnovatie”

“Noninvasive imaging of hypoxia, hypoxia response and drug delivery”

Beeldvorming (PET/CT scan) bij kankerpatiënten vormt een steeds belangrijker onderdeel bij zowel diagnose als behandeling. Hypoxie (zuurstoftekort) is een belangrijke eigenschap van tumoren die resistentie tegen kankerbehandelingen veroorzaakt. Om hypoxie efficiënt te kunnen behandelen, is het belangrijk te weten hoeveel en waar hypoxie in een tumor aanwezig is.

Dit proefschrift toont de mogelijkheid aan om hypoxie en de reactie van de cel op die lage zuurstofspanning op een niet-invasieve wijze te bepalen. We hebben daarnaast ook bewezen dat beeldvorming nuttig is om de opname van geneesmiddelen gericht tegen kanker te volgen. Beeldvorming zal uiteindelijk leiden tot een grotere overlevingskans, door snellere en betere selectie van patiënten voor specifieke behandelingen.

Trefwoorden:

kanker, beeldvorming, hypoxie

“Interactive Epistemology and Reasoning: On the foundations of Game Theory”

Dit proefschrift gaat over epistemologische speltheorie, een vakgebied dat bestudeert hoe mensen over hun tegenstanders redeneren alvorens een beslissing te nemen. We zijn dus geïnteresseerd in het proces dat zich in het hoofd afspeelt voordat een keuze wordt gemaakt. De analyse bestaat uit twee stappen: Allereerst proberen we het redenatieproces te beschrijven binnen een formeel wiskundig model. Vervolgens vragen we ons af wat natuurlijke redeneringen zijn, en welke keuzes gemaakt zouden kunnen worden bij zulke redeneringen. Het vakgebied bevindt zich dus op de grens tussen psychologie, filosofie, wiskunde, economie, and besliskunde.

Trefwoorden:

speltheorie, epistemologische benadering

“Thrombin generation and fibrin formation in dilutional coagulopathy; towards improved peri-operative transfusion protocols”

“Impression Management in Consultancy: Behavior tendencies, processes, and effectiveness”

Mensen zijn in staat de informatie die zij aan anderen tonen te selecteren om zo de gewenste indruk te maken en daarmee het denken en daaruit volgend gedrag te veranderen. Dit zogeheten ‘impression management (IM)’ wordt geacht invloed te hebben op de prestaties van consultants.

Deze dissertatie behandelt de vraag of en hoe IM een dergelijke invloed kan hebben. De resultaten geven aan dat bepaalde soorten IM gedrag de prestaties van consultants positief beïnvloeden. IM kan echter ook leiden tot het ervaren van stress en het prestatieniveau van consultants verslechteren. Vastgesteld werd dat persoonlijke kenmerken, zoals leeftijd en culturele achtergrond, een effect hebben op de IM keuze. Bovendien werd vastgesteld dat het IM effect na langere tijd verdwijnt. De resultaten leiden tot de conclusie dat IM moet worden gezien als een integraal onderdeel van de werkprestaties van een consultant. Selectieprocessen en trainingssessies worden gezien als een mogelijke manier om niet alleen goede consultants te vinden en op te leiden, maar ook goede impression managers.

Trefwoorden:

impression management, gedrag, consultant 

“Prevalence and Factors Associated with Depressive Morbidity in Women Visiting Perinatal Primary Health Care Settings of Dar es Salaam, Tanzania”

“Heart failure self-management: balancing between medical and psychosocial needs; evaluation of a cognitive-behavioural self-management group programme”

Zelfmanagement speelt een belangrijke rol bij het hanteren van chronisch hartfalen in het dagelijks leven. In het Amerikaanse ‘Chronic Disease Self-Management Programme’ (CDSMP) leren mensen om te gaan met de medische, sociale en emotionele consequenties van hun chronische aandoening. In een gerandomiseerde studie is effectiviteit en toepasbaarheid van dit groepsprogramma onderzocht bij hartfalenpatiënten. De zeswekelijkse bijeenkomsten (2,5 uur) werden geleid door een getraind koppel bestaande uit een gespecialiseerd verpleegkundige en een hartfalenpatiënt. Het programma blijkt goed uitvoerbaar en is op de korte termijn effectief, echter eerder aangetoonde lange termijn effecten blijven uit. Een verklaring hiervoor ligt mogelijk in verschillen in de gezondheidszorg, waarbij de CDSMP in de huidige vorm mogelijk te weinig toevoegt aan het bestaande zorgaanbod voor hartfalenpatiënten in Nederland.

Het onderzoek is financieel gesteund door de Nederlandse Hartstichting en het Profileringsfonds van het academisch ziekenhuis Maastricht

Trefwoorden:

zelfmanagement, hartfalen, evaluatieonderzoek

“Immune modulation by dietary glucans from oat and mushrooms; results from in vitro, animal and human studies”

Er komt steeds meer bewijs dat de immuunreactie, en daarmee het risico op bepaalde ziekten, door voedingsstoffen wordt beïnvloed. Een voorbeeld van zo’n voedingsstof zijn glucanen, die onder andere voorkomen in haver en paddenstoelen.

In dit proefschrift zijn de effecten onderzocht van alfa- en bèta-glucanen op immuunreacties in de darm en in mindere mate op immuunreacties in het hele lichaam (systemische immuunreacties). Onze studies toonden aan dat de consumptie van bèta-glucan uit haver de immuunreactie in de darm in vitro (“in de reageerbuis”) bij mensen en in vivo (“in het lichaam”) bij muizen bevordert, terwijl het de systemische immuunreactie niet stimuleert. Consumptie van alfa- als bèta-glucanen uit champignons stimuleren  de systemische immuuncellen van muizen in vitro maar de alfa-glucanen hadden geen duidelijk effect op de systemische immuunrespons bij mensen.

Trefwoorden:

immuunsysteem, voeding, glucanen

“Gut feelings in General Practice”

Verstand en gevoel werken nauw samen in het diagnostisch denken van huisartsen. Huisartsen ervaren soms een ‘pluis’ of een ‘niet-pluis’ gevoel in het patiëntencontact. Dat gevoel nemen de meeste huisartsen serieus en kan hun verder diagnostisch handelen aansturen, zo toonden onderzoekers van de universiteiten van Maastricht en Antwerpen aan. Ook medische tuchtcolleges nemen het ‘niet-pluis’ gevoel serieus, getuige het feit dat ze in Nederland de afgelopen tien jaar regelmatig huisartsen en specialisten verweten dat ze niet goed naar hun ‘niet-pluis’ gevoel hebben geluisterd. De onderzoekers hebben een internationale onderzoeksagenda opgesteld om de diagnostische betekenis van het ‘pluis en niet-pluis’ gevoel (‘gut feelings’) verder te bestuderen en te verbeteren.

Trefwoorden:

huisarts, diagnostiek, ‘pluis en niet-pluis’